La Tomatina, festivali i “luftës” me domate që organizohet çdo vit në Buñol, Spanjë, do të rikthehet për vitin 2022 dhe do të festojë përvjetorin e 75-të më 31 gusht. Festivali spanjoll La Tomatina, i njohur si Lufta e Domateve, mund të mos jetë aq i njohur sa Vrapimi i Demave në Pamplona, por ofron po aq spektakël sa dhe i ky fundit. E cilësuar si lufta më e madhe me ushqime në botë, ky festival zhvillohet çdo vit të mërkurën e fundit të muajit gusht, në rrugët e ngushta mesjetare të Buñol, me 22,000 pjesëmarrës që sulmojnë njëri-tjetrin me 140 tonë domate të pjekura.
Pas një ndërprerjeje 2-vjeçare për shkak të pandemisë COVID-19, La Tomatina do të rikthehet për vitin 2022 dhe do të festojë përvjetorin e 75-të më 31 gusht. Megjithëse beteja e domateve është padyshim kryefjala e këtij festivali, ka edhe shumë aktivitete të tjera përpara zhvillimit të eventit kryesor, duke përfshirë gatimin e pjatës tradicionale paella, parada të shumta, verbena dhe fishekzjarrë.
Për fshatin e vogël të Buñol, kjo festë është shumë më tepër sesa thjesht një justifikim për të gjuajtur me domate. Nëse dëshironi të merrni pjesë në këtë ekstravagancë plot me domate, ose nëse thjesht dëshironi të mësoni më shumë për këtë festë tradicionale të çuditshme, lexoni më poshtë gjithçka që duhet të dini për La Tomatina.
Çfarë është La Tomatina dhe ku organizohet?
La Tomatina festohet çdo vit të mërkurën e fundit të gushtit në Buñol, një qytet mesjetar me 9,000 banorë që ndodhet rreth 25 milje në perëndim të Valencias. Origjina e La Tomatina është paksa e paqartë, por besohet se ka nisur jozyrtarisht në vitin 1944 ose 1945, pas një mosmarrëveshjeje midis vendasve gjatë një parade në nder të shenjtorit të qytetit, San Luis Bertran. Legjenda thotë se një grup të rinjsh të zhurmshëm hoqën pjesën e kokës të kostumit të njërit prej interpretuesve. Kështu filloi një zënkë, me turmën e tërbuar që rrëmbente domate nga një stendë frutash aty pranë, duke goditur me to njëri-tjetrin. Në paradën e vitit të ardhshëm, njerëzit vendosën ta përsërisin këtë ngjarje, duke i marrë domatet me vete nga shtëpia. Tradita vazhdoi, pasi u ndalua shkurtimisht në vitet 1950 nën regjimin e gjeneralit Franko, dhe ishte më tepër një festë rajonale, derisa një transmetim televiziv i vitit 1983 tërhoqi vëmendje mbarëbotërore.
La Tomatina u shpall zyrtarisht një Festival i Interesit Turistik Ndërkombëtar në vitin 2002 dhe sot tërheq njerëz nga e gjithë bota, duke përfshirë vende si Japonia dhe Australia. Në vitin 2013, bashkia prezantoi një sistem biletash, duke kufizuar pjesëmarrjen në këtë event në vetëm 22,000 njerëz.
Po nga vijnë gjithë këto domate?
Çuditërisht, domatet që përdoren në këtë festival as që nuk rriten në Buñol. Ato kultivohen specifikisht për këtë event, jo për shijen e tyre, dhe transportohen me kamion nga e gjithë Spanja. Nëse kjo nuk ju duket se ka lidhje me zhvillimin e qëndrueshëm, atëherë shihni anën tjetër të medaljes: “Nëse nuk do të kishte ‘La Tomatina’, domatet as që nuk do të mbilleshin fare”, thotë Vallés. “Prodhimi dhe blerja e këtyre domateve përkthehet në vende pune në sektorin e bujqësisë.”
Si festohet La Tomatina?
Festimet fillojnë që herët, me turmat që mbërrijnë në Buñol me tren dhe autobus. Thjesht ndiqni masën e njerëzve drejt qendrës së qytetit dhe bashkohuni me festat e sangria përgjatë rrugës. Në orën 10:00 të paradites, në sheshin kryesor të qytetit, Plaza del Pueblo, zhvillohet rituali i parabetejës i njohur si el palo jabón, ku një proshutë vendoset në majë të një shtylle të lyer me sapun dhe njerëzit përpiqen të ngjiten dhe të marrin copën e proshutës. Lufta masive e ushqimit fillon në orën 11:00. Pajisjet që hedhin ujë me furi sinjalizojnë nisjen e eventit, ndërsa kamionët e mëdhenj të ngarkuar me domate zbrazin sasinë e frutave të pjekura në rrugë. Fundi i eventit shënohet përsëri nga pajisjet që hedhin ujë, më pas turmat e bëra gjithë domate rreshtohen për të bërë dush. Zjarrfikësit futen për të pastruar rrugët dhe, në më pak se një orë, ҫdo gjë është rikthyer në normalitet. Festa vazhdon gjatë gjithë pasdites, me muzikë live, vallëzim dhe sasi të mëdha të sangrias që shërbehet në sheshet rreth qytetit.
