Gjithçka mban erë. Çdo ditë, ne jemi të rrethuar nga qindra aroma, disa na pëlqejnë më shumë se të tjerat, gjë që është subjektive. Sidoqoftë, ka aroma të caktuara që padyshim sjellin kënaqësi për të gjithë ne. Era e shiut dhe e tokës së lagur mund të sjellin një ndjenjë kënaqësie të pamohueshme.
Çfarë është ajo që provokon këtë lloj lehtësimi që përjetojmë kur pikat e para të shiut fillojnë të bien dhe gjithçka kthehet e freskët dhe e lagur? Ka një arsye për gjithçka kur bëhet fjalë për natyrën.
Ne mbajmë erë me kokën tonë
Ata që janë në dijeni pretendojnë se shqisa e nuhatjes, trurit dhe kujtesës janë të lidhura. Ka të ngjarë që të gjithëve na ka ndodhur: Ju po ecnit në rrugë dhe papritmas u pushtuat nga një aromë e caktuar. Pa menduar për këtë, skena nga fëmijëria jonë na vijnë në mendje. Aroma ndonjëherë mund të jetë e vështirë për tu dalluar, si aroma e verës, për shembull.
Shkencëtarët dhe neurologët që hetojnë këtë lidhje na kanë shpjeguar se çfarë ka të bëjë me këtë kujtesë të papritur. Megjithëse mund të duket si një lloj magjie, në të vërtetë nuk është. Ka një shpjegim shkencor: Anatomia e trurit tonë lidh ndjenjën tonë të nuhatjes, gjendjen shpirtërore dhe emocionet tona.
Pse aromat e shiut dhe tokës së lagur kanë erë kaq të mirë?
Me siguri, kjo duhet të na ketë ndodhur më shumë se një herë. Pas disa ditësh nxehtësie ekstreme, shfaqen retë aq shumë të dëshiruara, qielli errësohet dhe shiu vjen, duke sjellë aromën e tokës së lagësht, gurit dhe barit bashkë me të. Kush nuk do të ndihej i qetë kur rrethohej nga kjo aromë e freskët dhe e ëmbël? Mendjet tona janë ‘përmbytur’ më pas me një sërë mendimesh pozitive të lidhura me atë ndjenjë lehtësimi.
Nëse e lidhim këtë ndjesi me funksionin primar që i atribuohet shqisës së nuhatjes, i cili është akti i zbulimit të elementeve që trupi ynë ka nevojë për ushqim dhe dallimi i tyre nga ato që mund të jenë të dëmshme, teoria e mbajtur nga shkencëtarët fillon të ketë kuptim. Sipas kësaj, paraardhësit tanë kishin krijuar një lidhje të fortë pozitive me erën e shiut sepse tregonte fundin e sezonit të thatë, i cili rrit shanset për të mbijetuar. Falë shiut, bimët rilindin dhe të korrat stimulohen, gjë që për pasojë ndihmon prodhimin e ushqimit.
Një aromë e prodhuar nga bakteret
Kjo aromë e veçantë prodhohet kur vajra të caktuara në ajër kombinohen me një substancë tjetër: geosmin. Kjo substancë prodhohet nga një grup bakteresh dhe disa kërpudhave që banojnë në tokë që janë të perceptueshme vetëm kur toka është e lagur. Këto organizma sekretojnë përbërjen kur prodhojnë spore. Pastaj, me forcën e shiut që zbret në tokë, sporet dërgohen në ajër, të cilat më pas do të mbajnë aromën në hundët tona.
Studimet kanë zbuluar se nuhatja jonë është jashtëzakonisht e ndjeshme ndaj geosminës. Disa njerëz mund ta zbulojnë atë edhe në përqendrime shumë të ulëta. Kjo shpjegon pse mund ta nuhasim atë aromë, edhe kur nuk bie shi atje ku jemi, megjithëse, mund të jetë duke rënë shi në zonat e afërta. Nëse era është mjaft e fortë, ajo mund ta mbartë këtë aromë në vendet ku nuk ka shi.
Bimët nxjerrin aromë thelbësorë për të mbrojtur jetën e farërave të tyre, bakteret sekretojnë geosmin për të siguruar riprodhimin e saj, dhe ne nuhasim tokën e lagur dhe disi e lidhim atë me një shenjë të qartë mbijetese.
