Art & Kulturë

Historia e Elizabeth Siddal, supermodelja e shekullit të 19-të!

Edhe nëse nuk jeni të njohur me Elizabeth Siddal, ka të ngjarë të njihni pikturat e shekullit të 19-të për të cilat ajo modeloi. Është Siddal si Ofelia që mbytet në bregun e harlisur të lumit, ose si e dashura e poetit Dante Alighieri që po jep shpirt. Ju ndoshta keni dëgjuar edhe ritregimet melankolike të harkut të vetë Siddal. Muza me një jetë të turbullt dashurie u nda nga jeta në moshën 32-vjeçare për shkak të laudanumit opiat që e helmoi gjakun e saj.

Por ju mund të mos e njihni veprën novatore të Siddal si artiste dhe poete. Pikturat e saj të gjalla, emocionalisht ekspresive, apo baladat e saj të dëshirës. Një ekspozitë në Tate Britain në Londër, “The Rossettis”, kërkon, pjesërisht, ta ndryshojë këtë. Shfaqja, e cila fokusohet te Dante Gabriel Rossetti, i cili u bë bashkëshorti i saj, motra e tij poete Christina dhe Siddal, sjell së bashku më shumë se 30 nga veprat e Siddal, më të shikuarat së bashku në 30 vjet.

Siddal ishte e vetmja grua që ekspozoi punë me lëvizjen jetëshkurtër, por shumë të mitologjizuar Pre-Raphaelite, e cila u formua në 1848 dhe vlerësoi periudhën e bërjes së artit italian të shekullit të 15-të që pa epokën mesjetare të lindë Rilindjen. Dhe megjithëse Siddal më vonë u bë e njohur për modelimin e saj, për Rossetti, John Everett Millais dhe artistë të tjerë, studiuesit dhe kuratorët po e zhvendosin vëmendjen tek arti i saj i mbijetuar rrallë i shfaqur, i cili numëron rreth 60 vepra në letër dhe një grusht pikturash. Disa nga veprat e saj të humbura shfaqen për herë të parë në Tate përmes fotografive të bëra pas vdekjes së saj.

Shumë nga historitë që tregohen për Elizabetën nuk janë në të vërtetë histori për Elizabetën, ato janë histori për Dante Gabrielin: lidhjen e tij të dashurisë dhe frymëzimin e artit të tij, dhe Elizabetën që ai krijon në poezitë dhe fotografitë e tij. Dhe kështu ajo eklipset në shumë mënyra të ndryshme. Unë mendoj se është ende shumë e vështirë për të arritur në atë person real.