Bota

A duhet hëna të ketë zonën e saj kohore?!

Me dhjetëra misione hënore të planifikuara për vitet në vijim, duke përfshirë ato për të ndërtuar baza dhe habitate të tjera në Hënë, mund të jetë koha për njëfarë sinkroniteti, sipas Agjencisë Evropiane të Hapësirës. Koha në hapësirë zakonisht llogaritet bazuar në kohën në Tokë, por ndërsa kombe të ndryshme planifikojnë të operojnë në dhe rreth hënës, mund të kërkojë një metodë universale për matjen e kohës hënore.

Një zonë kohore standarde, e rënë dakord për Hënën, jo vetëm që do të lehtësojë bashkëpunimin midis agjencive hapësinore në mbarë botën, por mund të sigurojë udhëzime dhe navigim më të saktë në sipërfaqen hënore. Megjithatë, ka disa pengesa të rëndësishme, sipas zyrtarëve evropianë të hapësirës. Së pari, nuk është ende e qartë nëse një agjenci e vetme hapësinore duhet të jetë përgjegjëse për vendosjen dhe ruajtjen e “kohës së hënës”. Dhe nëse krijohet një zonë e re kohore, a duhet të lidhet me kohën në Tokë, apo të funksionojë si gjëja e saj tërësisht?

Ka gjithashtu debate rreth asaj se si të kuptojmë edhe matjen e kohës hënore. Orët në Hënë fitojnë afërsisht 56 mikrosekonda në ditë (një mikrosekondë është e barabartë me një të miliontën e sekondës), duke i bërë ato të shënojnë pak më shpejt se sa orët në Tokë. Këto ndërrime të vogla ndryshojnë gjithashtu në varësi të vendndodhjes, që do të thotë se orët në Hënë nuk funksionojnë domosdoshmërisht me të njëjtat ritme si orët në orbitën hënore.

Sigurisht, sistemi kohor i rënë dakord do të duhet gjithashtu të jetë praktik për astronautët. Kjo do të jetë mjaft sfidë në një sipërfaqe planetare ku në rajonin ekuatorial çdo ditë është 29.5 ditë, duke përfshirë ngrirjen e netëve hënore dy javë të gjata, me të gjithë Tokën vetëm një rreth të vogël blu në qiellin e errët. Por pasi kemi krijuar një sistem të kohës së punës për Hënën, ne mund të vazhdojmë të bëjmë të njëjtën gjë për destinacionet e tjera planetare.

Por përtej astronautëve dhe kontrollorëve tokësorë që janë në gjendje të tregojnë kohën në Hënë, nevoja për matjen standarde të kohës në hapësirë është gjithashtu thelbësore për udhëzim dhe navigim. Ashtu si sistemet GPS në Tokë kërkojnë koordinim dhe kohë të saktë, po ashtu çdo infrastrukturë që ndërtohet dhe funksionon në Hënë.