“Rrjetet sociale kanë ndryshuar ndjeshëm peisazhin e kërkimit të faljeve, duke i bërë ato më publike, të menjëhershme dhe objekt shqyrtimi dhe pasojash të gjera”, thotë psikologia klinike, Dr Roberta Babb. Ajo sugjeron se ky mjedis “ka nxitur një publik më të informuar dhe më të zëshëm, duke kërkuar llogaridhënie dhe sinqeritet, por gjithashtu ka çuar në rritje të skepticizmit ndaj kërkimeve të faljeve publike, duke i parë ato më shumë si strategjike sesa të vërteta”.
Bëje për veten tënde
Të ofrosh një falje mund të jetë sfiduese për shkak të një ndërveprimi kompleks të faktorëve psikologjikë,” thotë psikologia Babbs. “Në një nivel themelor, kërkimi i faljes kërkon përballjen me disonancën tonë njohëse – mbajtjen e dy besimeve kontradiktore, të tilla si ta shohësh veten si një person të mirë ndërsa pranon se ke bërë diçka të gabuar. Shpesh kjo gjë përfshin tejkalimin e krenarisë dhe egos, pasi pranimi i fajit mund të shihet si një goditje për imazhin e vetvetes.” “Hapi i parë është që dikush të kuptojë dhe të pranojë se ka bërë diçka moralisht të gabuar,” thotë Battistella. “Gjithçka tjetër varet nga kjo vetëdije.”
Ajo çfarë thua është po aq e rëndësishme sa ajo çfarë nuk thua
Shmangni gjuhën e kushtëzuar, minimizimin e çështjes, përdorimin e një zëri pasiv për t’iu shmangur përgjegjësisë, zhvendosjen e fajit, fokusimin në ndjenjat tuaja në vend të ndikimit në personin tjetër. Shmangni edhe përdorimin e faljes si një mundësi për të bërë justifikime ose për të justifikuar sjelljen tuaj”,thotë Babb. “Një falje e suksesshme ka të bëjë me sinqeritetin, ndjeshmërinë dhe përkushtimin për ndryshim, dhe jo vetëm për të thënë fjalët e duhura. Të kuptuarit e lëndimit që keni shkaktuar dhe dëshira e sinqertë për tu korrigjuar, ndikon shumë në bërjen efektive të kërkimit të faljes.”
Hendeku i madhësisë
“Hendeku i madhësisë i referohet ndryshimit në perceptimin midis shkelësit (personit që ka kryer gabimin) dhe viktimës në lidhje me seriozitetin e një gabimi,” thotë Babb. Dhe kjo luan një rol vendimtar në suksesin e një faljeje, shton ajo. “Shkelësit shpesh e nënvlerësojnë dëmin që kanë shkaktuar, ndërsa viktimat mund ta shohin atë si më të rëndësishëm. Ky boshllëk mund të çojë në falje të pasinqerta ose joadekuate nëse shkelësi nuk e kupton plotësisht ndikimin e veprimeve të tyre.
“Karina Schumann në Universitetin e Waterloo-s në Ontario zbuloi se burrat kërkojnë falje më rrallë se gratë sepse burrat thjesht nuk mendojnë se sjellja e tyre ishte aq e keqe”, thotë Ingall. “Burrat kanë një prag shumë më të lartë për atë që përbën një shkelje të denjë për falje. Adresimi i hendekut të madhësisë “përfshin komunikim empatik, dëgjimin aktiv dhe gatishmërinë për të parë situatën nga këndvështrimi i personit tjetër”, thotë Babb. “Duke pranuar dhe duke u përpjekur të kuptojë shkallën e plotë të dëmit të shkaktuar, një shkelës mund të ofrojë një falje më të sinqertë dhe efektive, duke lehtësuar një rrugë drejt faljes dhe pajtimit.”
Merrni pak kohë
“Njerëzit shpesh kanë nevojë për kohë për të përpunuar atë që kanë bërë dhe se si mund të ndihet personi tjetër,” thotë Ingall. “Studiuesja Cynthia Frantz në Kolegjin Oberlin në Ohio studion kohën e kërkimit të faljes. Ajo zbuloi se faljet kanë më shumë gjasa të pranohen nëse ofrohen pasi personi ka pasur pak kohë për të reflektuar dhe për ta shfrytëzuar, dhe jo menjëherë pasi është kryer veprimi.
Mos përsërisni të njëjtin gabim
“Për të thyer lakun e faljeve të përsëritura për të njëjtin veprim, filloni duke u angazhuar në reflektim të thellë për të kuptuar shkaqet themelore të sjelljes suaj,” thotë Babbs. “Pranoni ndikimin që veprimet tuaja kanë tek të tjerët dhe tek vetja – dhe përdoreni këtë gjë si motivim për të ndryshuar. Vendosni qëllime specifike dhe të arritshme për sjelljen që dëshironi të ndryshoni dhe kërkoni reagime nga individë të besuar që mund të ofrojnë perspektivë dhe llogaridhënie. “Zhvillimi i strategjive të reja, më të shëndetshme të përballimit të këtyre situatave është thelbësor, veçanërisht nëse sjellja juaj është një përgjigje ndaj stresit, zemërimit ose shkaktarëve të tjerë. Gjithashtu, praktikoni dhembshurinë dhe durimin për veten, pasi ndryshimi i sjelljes është një proçes gradual. Mësoni nga çdo gabim dhe shikoni pengesat jo si dështime, por si mundësi për të kuptuar dhe përmirësuar më tej strategjitë tuaja për ndryshim.”
Nuk mund të kërkosh kurrë shumë herë falje
Ndoshta ju mendoni se kërkoni falje shumë herë duke kërkuar falje për gjërat që as nuk i keni bërë. “Ndëshkimi britanik është shpesh simpatik për ata prej nesh që jetojmë në vende ku fjala nuk përdoret pothuajse aq shpesh sa duhet”, thotë Ingall. “Në përgjithësi, unë u them njerëzve se modelet e tyre të të folurit të natyrshëm nuk janë diçka për t’u ushtruar, e dini?” Pra, mos ndryshoni, sigurisht përveç gjërave të mësipërme, që ne ju kemi kërkuar të ndryshoni tashmë!
