Art & Kulturë Sot Nuk Është e Hënë

Mes dashurisë, mëkatit dhe virtytit/”Porta e ngushtë” hedh një vështrim në historitë e pamundura deri në shtypjen e ndjenjave të bukura thellë brenda vetes!

Duke përdorur një shumësi stilesh – rrëfim në vetën e parë, letërkëmbim, ditarit – romani “Porta e ngushtë” shpalos marrëdhënien e pështjelluar midis Jérôme dhe Alissa që nga adoleshenca e hershme e deri në pjekuri, duke gërmuar në thellësi të temave të dashurisë, mëkatit, virtytit. Tregimtari është Jérôme i cili dashurohet në moshë të vogël me kushërirën e tij të parë Alissa-n, e cila është dy vjet më e madhe se ai.

Me kalimin e kohës dhe historisë së tyre, ka shumë pyetje që lindin se pse marrëdhënia e tyre “nuk evoluon në asnjë mënyrë normale” siç u përmend më lart. Diskutimi i tyre në këtë përshkrim ndoshta do të jepte shumë dhe do të prishte përvojën e leximit për shumë njerëz. Mjafton të thuhet se dashuria e tyre për njëri-tjetrin është vërtet shumë e thellë dhe përgjigjet për shumicën, nëse jo të gjitha, pyetjeve të hapura mund të gjenden në kapitullin e fundit që është ditari i Alissa-s.

Një djalë delikat i rritur në Paris, Jérôme Palissier kalon shumë vera në shtëpinë e xhaxhait të tij në fshatin e Normandisë, ku e gjithë bota duket ‘e zhytur në përralla’. Atje ai bie thellë në dashuri me kushërirën e tij Alissa dhe ajo me të. Por gradualisht Alissa bëhet e bindur se dashuria e Jérôme për të po rrezikon shpirtin e tij. Në interes të shpëtimit të tij, ajo vendos të shtypë gjithçka që është e bukur në vetvete – si në mendje ashtu edhe në trup. Një eksplorim shkatërrues i estetizmit i çuar në ekstreme, “Porta e ngushtë” është një roman i bukurisë rrëqethëse që stimulon mendjen dhe emocionet.

André Gide (1869-1951) bënte pjesë në rrethin e krijuesve më të shquar në Francën e fillimshekullit XX. Më 1908, me disa miq, ai themeloi “La Nouvelle Revue Française” (Revista e Re Franceze), e cila tre vjet më vonë krijoi edhe shtëpinë e vet botuese. Me veprën e tij, qëndrimet, miqësitë e shumta si dhe me udhëtimet, sidomos gjatë kohës midis dy luftërave botërore, Gide ushtroi një ndikim të madh te brezat krijues pasardhës. Ndër veprat e tij më të njohura janë “Fabrikuesit e monedhave të rreme”, “Imoralisti”, “Ushqimet tokësore”. Më 1947 ai mori çmimin “Nobel” në letërsi.

“Porta e ngushtë” u botua më 1909 dhe qe suksesi i parë i shkrimtarit. I vlerësuar nga kritika për vepra të mëhershme, kjo qe hera e parë që Gide arriti te një publik i gjerë.