Gatishmëria e vendeve evropiane për të rishqyrtuar status quo-në e vendosur në Ballkan dhe për të pranuar vendin e njohur pjesërisht, Kosovën, në Këshillin e Evropës, tashmë ka ndezur një përshkallëzim të ri në rajon.
Sipas Prishtinës, Serbia ka rifilluar diskriminimin ndaj qytetarëve të Kosovës që kalojnë kufirin serb.
Në të njëjtën kohë, një referendum për zgjedhjet e parakohshme lokale në veri të Kosovës, i cili është kryesisht i populluar nga serbët etnikë, në fakt u ndërpre. Serbia kishte kohë që kërkonte që rezultatet e zgjedhjeve të mëparshme të përmbyseshin, por kur Perëndimi e detyroi Kosovën të bënte këto lëshime, serbët e Kosovës papritmas vendosën të bojkotonin.
Çfarë po ndodh në rajon?
Pse kosovarët dhe serbët nuk mund të arrijnë një kompromis, edhe me gjithë përpjekjet që po bëhen nga ndërmjetësit perëndimorë?
Dhe a është e mundur që Serbia të vendosë përshkallëzimin e konfliktit duke u përpjekur ta kthejë atë në një pikë zjarri (paralajmërim: ajo tashmë është përpjekur)?
Përpjekja hibride e Vuçiçit
“Ne duhet të jemi gati për luftë. Po, një luftë konvencionale është e pamundur tani, pasi ne jemi të mbrojtur nga paqeruajtësit e KFOR-it. Megjithatë, siç ka treguar shembulli i Banjskës, një sulm hibrid gjithmonë mund të fillohet kundër nesh – dhe ne duhet të përgatitemi që kjo mund të ndodhë përsëri në çdo kohë”, thotë Besnik Bislimi, zëvendëskryeministër i parë i Kosovës.
Bislimi i referohet ngjarjeve që ndodhën në Banjskë, një fshat në veri të Kosovës, në shtator të vitit të kaluar. Gjithçka nisi me një përleshje me policinë që përfundoi me vdekjen e një polici. Përplasja u përshkallëzua në një operacion kundër terrorizmit.
Sulmuesit – disa dhjetra prej tyre – u strehuan në një manastir aty pranë. Policia e Kosovës u detyrua të braktisë sulmin e saj për shkak të rrezikut të lartë të viktimave civile – në manastir kishte shumë pelegrinë, përveç banorëve vendas.
“Kjo situatë tregoi se jeta e të gjithë qytetarëve tanë, pavarësisht nga përkatësia etnike, është e rëndësishme për ne. Sulmi i manastirit mund të kishte sjellë viktima të shumta civile, kështu që ne u desh ta braktisnim”, thotë ministri i Mbrojtjes i Kosovës Ejup Maqedonci.
Edhe pse shumica e sulmuesve arritën të iknin në Serbi, përpjekja për të minuar situatën dukshëm dështoi.
Çështja kryesore është se Milan Radoiçiç, atëherë nënkryetar i Listës Serbe – partia që përfaqëson komunitetin serb në Kosovë – qëndronte pas kësaj tentative destabilizuese. Lista Serbe ka reputacion se përfaqëson interesat e partisë së presidentit serb Aleksandar Vuçiç në Kosovë.
Ejup Maqedonci rendit shenjat kryesore që sugjerojnë se Serbia qëndronte pas sulmit.
“Ata kishin armë që janë në shërbim të ushtrisë serbe – për më tepër, këta njerëz ishin të trajnuar posaçërisht, duke jetuar në kazermat e ushtrisë serbe. Duket se kishim të bënim me një tentim sulmi hibrid për të pushtuar veriun e Kosovës – diçka e ngjashme me atë që bëri Rusia në 2014 në Krime dhe Donbas”, thotë ai.
Besnik Bislimi shton më tej se ka edhe arsye për të besuar se Rusia ishte e përfshirë drejtpërdrejt në sulm.
“Në jug të Serbisë, në qytetin e Nishit, i cili nuk është shumë larg kufirit me Serbinë, ekziston e ashtuquajtura Qendra Humanitare Ruse e cila zyrtarisht është e angazhuar në sigurinë nga zjarri, por askush nuk ka parë ndonjë rezultat të punës së saj ”, shpjegon ai.
Kjo qendër dyshohet prej kohësh për organizimin e operacioneve spiunazhi në rajon. Pra, ka mundësi që operacioni në Banjskë të jetë organizuar nga specialistë rusë në Nish.
Por më e rëndësishmja, thekson zëvendëskryeministri, Perëndimi pajtohet me provat se ky ishte një sulm hibrid që i kishte rrënjët në lidershipin e lartë të Serbisë.
Ky ishte një nga argumentet kryesore për ndryshimin e qëndrimit të BE-së, veçanërisht në lidhje me anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës – vendi pritet të bëhet anëtar i plotë në maj.
Marrë me shkëputje nga European Pravda
