Bota

E shkaktuar nga plastika, alarmuese sëmundja e re te shpendët e detit!

Një sëmundje e re e shkaktuar nga plastika është zbuluar te shpendët e detit. Shkencëtarët në Muzeun e Historisë Natyrore të Londrës, raportojnë se zogjtë e identifikuar vuajnë nga një sëmundje e quajtur “plastikoza”. Ata kanë plagë në sistemin e tyre tretës nga gëlltitja e mbeturinave. Kjo është fibroza e parë e regjistruar e shkaktuar nga plastika në jetën e egër.

Ndotja plastike është aq e përhapur sa dhëmbëzat e traktit tretës të zogjve janë të gjera dhe nuk funksionojnë ashtu siç duhet. Është zbuluar se zogjtë e rinj të detit e kanë këtë sëmundje dhe besohet se janë ushqyer me plastikë të sjellë nga prindërit e tyre pa e ditur. Shkencëtarët studiuan zogjtë në ishullin Lord Howe të Australisë për të përcaktuar lidhjen midis sasisë së plastikës së gëlltitur dhe parabarkut të zogjve.

Ata zbuluan se sa më shumë plastikë të kishte gëlltitur zogu, aq më i lënduar ishte organi i tij. Sëmundja mund të çojë në prishje graduale të gjëndrave tubulare të gjëndrës pre-abdominale. Humbja e këtyre gjëndrave mund t’i bëjë zogjtë më të ndjeshëm ndaj infeksioneve dhe parazitëve dhe të ndikojë në aftësinë e tyre për të tretur dhe përthithur disa vitamina.

Kur zogjtë hanë copa të vogla plastike, kjo shkakton acarim në sistemin e tretjes. Me kalimin e kohës, inflamacioni i vazhdueshëm shkakton dhëmbëza dhe shtrembërim të indeve, duke ndikuar në tretjen, rritjen dhe vetë mbijetesën. Materialet natyrore që shkencëtarët gjetën në stomakun e zogjve, nuk shkaktojnë të njëjtat probleme, gjë që bëri që shkencëtarët ta emërtojnë këtë sëmundje nga plastika.

Dr.Alex Bond, Kryekurator në Muzeun e Historisë Natyrore tha se:

Është hera e parë që indet e stomakut janë hetuar në këtë mënyrë dhe tregon se konsumimi i plastikës mund të shkaktojë dëmtime serioze në sistemin tretës të këtyre shpendëve.

Bota po prodhon një sasi rekord të mbetjeve plastike për një përdorim, kryesisht të prodhuara nga polimeret e krijuar nga lëndët djegëse fosile, pavarësisht përpjekjeve globale për të reduktuar ndotjen plastike dhe emetimet e karbonit. Indeksi i dytë i Prodhuesve të Mbeturinave Plastike zbuloi se bota gjeneroi 139 milionë tonë metrikë mbetje plastike për një përdorim në vitin 2021, që ishte 6 milionë tonë metrikë më shumë se në vitin 2019, kur u publikua indeksi i parë.

Së fundmi kombet kanë arritur një marrëveshje historike për të mbrojtur oqeanet e botës pas 10 vitesh negociatash. Traktati i Detit të Lirë vendos 30% të deteve në zona të mbrojtura deri në vitin 2030, duke synuar mbrojtjen dhe rikuperimin e natyrës detare. Negociatat ishin shtyrë prej vitesh për mosmarrëveshjet mbi financimin dhe të drejtat e peshkimit.