Sapo arrita të ulesha në trenin e mbushur me njerëz kur iPhone-i im vibroi sepse i erdhi një njoftim. Një njoftim i vetëm u shfaq në ekranin tim, më janë dërguar 120 fotografi nëpërmjet AirDrop, një funksion Bluetooth me një gamë të kufizuar që do të thotë se dërguesi ishte afër. Ndërsa shikova më afër, pashë se imazhet ishin foto të një burri me organet gjenitale të zbuluara. Tronditja fillestare i dha shpejt vendin zemërimit dhe frikës se njeriu i panjohur mund të më ndiqte nga treni.
Kjo nuk ishte hera e parë dhe as e fundit që një udhëtim për në shtëpi do të ndërpritet nga dhuna e meshkujve. Ky lloj ngacmimi është natyra e dytë për gratë. Një rast mund të përmend kur një burrë më ndoqi në shtëpi në errësirë kur isha në shkollë dhe vazhdon gjatë gjithë jetës suaj. Ndonjëherë rastet janë më tronditëse, si kur një shofer mashkull parkoi në një kryqëzim të frekuentuar në mënyrë që të më bllokonte makinën, të më ndalonte të largohesha dhe më pas të abuzonte verbalisht me mua nga dritarja. Herë të tjera ato janë shembuj më abstraktë të kontrollit që gjithsesi u shkaktojnë dëm të madh grave – siç është veprimi i fundit, i mirëpublikuar i të drejtave të abortit për gratë në SHBA me rrëzimin e Roe kundër Wade.
Në skajin ekstrem të këtij spektri të pabarazisë është vrasja e grave: Zara Aleena, Sabina Nessa, Ashling Murphy, Sarah Everard, Nicole Smallman, Bibaa Henry. Lista e emrave vazhdon dhe vazhdon (në Mbretërinë e Bashkuar, një grua vritet çdo tre ditë nga një burrë, konstaton Censusi i Femicideve). Por ka gjithashtu një shkallë rrëshqitëse të dhunës së përditshme: një studim i OKB-së i vitit 2021 zbuloi se më shumë se 70 për qind e grave në Mbretërinë e Bashkuar kishin përjetuar ngacmime seksuale publike. Kjo rritet në 86 për qind tek ata të moshës 18-24 vjeç. Natyrisht, gratë e dinë që jo të gjithë burrat paraqesin rrezik, por asnjëherë nuk mund të jemi të sigurt se cilët janë.
Pas çdo tragjedie vjen inkurajimi i parashikueshëm, nga politikanët, nga policia, nga prindërit dhe partnerët, që gratë të jenë më të kujdesshme, të mos ecin vetëm në shtëpi, të nxjerrin kufjet, të mos pinë shumë. Por ku është thirrja që burrat të bëjnë diçka, ndonjë gjë, për t’i dhënë fund dhunës mashkullore? Pse e pranojmë kaq lehtë që burrat e dhunshëm kanë të drejtën e ekzistencës dhe gratë thjesht duhet të gjejnë mënyra novatore për t’i rrethuar ata?
Gratë nuk kanë nevojë që burrat të jenë kalorës me armaturë të shndritshme, por ne duhet të ndryshojmë narrativën. Për një kohë të gjatë, gratë janë ngarkuar me zgjidhjen e një problemi që thjesht nuk është i tyre për t’u zgjidhur.
Që nga shpërthimi kibernetik në 2017, kam raportuar gjerësisht mbi dhunën dhe diskriminimin e përditshëm me të cilin përballen gratë dhe kam folur me qindra gra për përvojat e tyre, si dhe kam shkruar një libër, Si mund të ndihmojnë burrat, për rolin e burrave në rregullimin këtë çështje shoqërore. Unë njoh shumë burra që duan të bëjnë më shumë, por ndihen të bllokuar.
Ashtu si Tom (të gjithë emrat janë ndryshuar), 29 vjeç, i cili më tregoi për një rast në pijetore kur një burrë tjetër në grupin e tij filloi të qortonte një grua. Ai u ndje në siklet, por tha dhe nuk bëri asgjë. Burri ofendues me sa duket shkoi në shtëpi duke menduar se të gjithë e kishin miratuar sjelljen e tij. Ose Henri, 22 vjeç, i cili shpjegoi se pasi një gënjeshtar kishte bërë një gjest të papërshtatshëm ndaj të dashurës së tij, ai kishte kërkuar falje, gjë që bëri që ai të sulmohej fizikisht nga gënjeshtari. Ai pyeti:
Si mund të jem aleat nëse lëndohem?
Ka mënyra se si burrat mund të fillojnë ta bëjnë këtë punë pa e vënë veten në rrezik.
01.
Pranohet që dhuna mund të ndodhë
Hulumtimet nga Policia e Skocisë në vitin 2021 zbuluan se burrat janë ende shumë të paarritshëm kur bëhet fjalë për të kuptuar se si gratë përjetojnë ngacmime. Tre të katërtat e femrave thanë se të kapurit ishte një përvojë e rregullt për to, por vetëm një e katërta e meshkujve menduan se ishte e zakonshme. Vetëm gjysma e meshkujve mendonin se telefonimi ishte i shpeshtë, por tre të katërtat e grave thanë se ishte.
Burrat duhet të pranojnë se dhuna është edhe e përhapur, edhe se është gjinore. Një studim i vitit 2016 nga Universiteti i Goteborgut në Suedi shqyrtoi të dhënat 20 vjeçare nga 1990 deri në 2010 dhe zbuloi se nëntë nga çdo 10 vrasës (90 për qind) ishin burra. Dhe nuk është vetëm vrasja: në Angli dhe Uells, 98.3 për qind e përdhunuesve janë burra. Dhe 92 për qind e të pandehurve për abuzim në familje në vitin deri në mars 2020 ishin burra. Sociologu australian Dr Michael Flood thotë:
Shumica e burrave nuk përdorin dhunë ndaj grave. Por kur dhuna [kundër grave] ndodh, ajo është kryesisht nga burrat.
02.
Refuzoni argumentin “jo të gjithë burrat”
Hashtag-u #NotAllMen është, në rastin më të mirë, krejtësisht i padobishëm dhe në rastin më të keq, qëllimisht problematik. Është një argument që shërben për të prishur një bisedë dhe për ta bërë çështjen të gjitha rreth ngushëllimit të burrave individualë. Gratë tashmë e dinë se jo çdo mashkull është përdhunues apo vrasës. Deputetja laburiste, Jess Phillips, tha në një panel në janar 2022:
Ne po kemi një argument që asnjë feministe nuk ka filluar kurrë.
Gjithashtu luan në mitin e përbindëshit që sugjeron se dhuna po ndodh vetëm në skajet e shoqërisë, e kryer nga njerëz që nuk i njohim. Vetëm 16 për qind e përdhunimeve kryhen nga të panjohur, autori më i zakonshëm është partneri ose ish-partneri (44 për qind). Në “Promising Young Woman” e Emerald Fennell, ne shohim se sa i brishtë është konfigurimi binar “djalë i mirë” dhe “djali i keq”. Protagonistja Cassie thotë:
Çdo javë shkoj në një klub dhe sillem sikur jam shumë e dehur për të qëndruar në këmbë. Çdo javë, një djalë i mirë vjen për të parë nëse jam mirë. Këta burra pastaj përpiqen të përfitojnë prej meje.
03.
Telefononi ata që ju rrethojnë
Eksperimentet sociale dhe tregimet horror të jetës reale kanë treguar se në situatat kur të huajt lëndohen ose kanë nevojë për ndihmë, shumë shpesh ne kalojmë pranë. Vrasja e 1964 e Kitty Genovese, 28, në Nju Jork u dëshmua nga 38 fqinjë, por asnjë nuk i erdhi në ndihmë (njëri më në fund thirri policinë). Ne shpesh i lejojmë gjërat të ndodhin. Por ndërhyrja në rastet e përditshme të dhunës ndaj grave është thelbësore sepse, siç tha gjeneral-lejtnant David Morrison, ish-shefi i ushtrisë australiane, “standardi që kaloni është standardi që pranoni”.
Jackson Katz, autor i “The Macho Paradox”, ka mësuar ndërhyrjen e kalimtarëve për dekada. Katz thotë se kjo nuk ka të bëjë vetëm me hedhjen në situata të dhunshme, por të dish se ekziston një “menu opsionesh”. Nëse jeni në një pijetore dhe jeni dëshmitar i një shoku që flet në mënyrë agresive me të dashurën e tij, zgjedhjet tuaja të vetme nuk janë ose të vendosni veten në mes ose të mos bëni asgjë. Mund të përpiqeni të shpërqendroni secilën palë duke i ftuar në bar; merre të dashurën në një anë më vonë dhe thuaji se ke vënë re se çfarë po ndodhte; tregoni shokut se mendonit se ai duhet ta kishte trajtuar ndryshe.
04.
Ndiqni drejtimin e grave
Hulumtimet kanë treguar se burrat shpesh mbivlerësojnë vëllimin e kontributeve të grave dhe nënvlerësojnë kontributet e tyre. Një analizë e 100 takimeve publike nga Universiteti Victoria i Wellington-it tregoi se mesatarisht burrat bënin tre të katërtat e pyetjeve kur audienca ishte e ndarë sipas gjinisë. Dhe kur gratë flasin, ato perceptohen ndryshe: një studim i Universitetit Yale të vitit 2012 zbuloi se kur drejtuesit meshkuj flisnin, ata shiheshin si kompetentë, ndërsa drejtueset femra shiheshin si më pak kompetente sa më shumë që flisnin.
Gratë gjithashtu përballen me mosnjohjen e ideve të tyre: në vitin 2016, u raportua se femrat në stafin e Shtëpisë së Bardhë në administratën e Obamës po përdornin “përforcim” për të goditur me çekiç pikat e grave në takime. Nëse një grua ofronte një ide që nuk pranohej, një grua tjetër do ta përsëriste atë dhe do t’i jepte kredi koleges së saj.
Në mënyrë që burrat të kuptojnë problemin e dhunës gjinore, zërat e grave nuk duhet të mbyten; ato duhet të dëgjohen dhe t’u jepet një skenë. Dr Fiona Vera-Gray, profesore në Njësinë e Studimeve të Abuzimit të Fëmijëve dhe Gruas në Universitetin Metropolitan të Londrës, thotë duke bërë kështu se:
Ne kemi nevojë që burrat të fillojnë të ndjejnë ndjeshmëri për atë që është të jesh grua. Për të filluar, merrni parasysh të dëgjoni podcast-in “Visible Women” të Caroline Criado Perez, ose të lexoni shkrimtare feministe si zonja Audre Lorde dhe bell hooks, ose punën e Laura Bates që filloi projektin e Seksizmit të Përditshëm.
05.
Mbani nën kontroll sjelljen tuaj
Një nga gjërat më të dobishme është që burrat të shohin se si mund të kenë përjetësuar dëm, qoftë edhe pa dashje, dhe të angazhohen për të bërë ndryshim. Nga gjërat e vogla të përditshme – të qeshësh ose të qëndrosh i heshtur përballë shakave seksiste – deri te dëmet më të mëdha.
Pyesni veten: a keni bërë ndonjëherë supozime se kush do të ishte kujdestari kryesor në një marrëdhënie heteroseksuale? Apo ndahet në mënyrë të pabarabartë pjesa e punës në shtëpi? A keni bërë ndonjëherë një gjykim në lidhje me reagimin e një kolegeje femër ndaj një situate – tepër emocionale ose irracionale – që nuk do ta kishit zbatuar për një burrë? Apo e keni ndjerë ndonjëherë nevojën për të referuar të kuptuarit e një gruaje për një temë me Google, sepse e keni të vështirë të besoni se ajo do të kishte njohuri të tilla?
E gjithë kjo ndërtohet në një piramidë dëmi, zhvlerësimi i grave në të gjithë shoqërinë që mbështet pikën më të mprehtë dhe më të rrezikshme.
